zaterdag 29 december 2012

Onderzoek Facebook en peer tutoring, wat er aan vooraf ging!

Op maandag 12 november is het onderzoek gestart waarbij ik onderzoek of in een traject van peer tutoring Facebook als communicatiemiddel ingezet kan worden. Tot nu toe heb ik daar nog niet over geblogd.........het wordt tijd dit wel te gaan doen.

Wat er aan vooraf ging:
Vanaf het moment dat ik gekozen heb de Master Leren en Innoveren te volgen aan de Vilentum Hogeschool Stoas Wageningen heb ik bedacht dat ik digitaal leren in welke vorm dan ook een plaats wil geven in het onderwijs waar ik verantwoordelijk voor ben: het verpleegkunde en verzorgende onderwijs aan de Utrechtse Zorgacademie van het MBO Utrecht. Waarom dit doel, wat maakt dat ik hier zo graag mee wil gaan 'experimenteren'? ICT en onderwijs zijn wat mij betreft onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Dit is gekomen nadat ik op mijn vorige werkplek (ROCMN) heb geparticipeerd in het project; 'Websquash'. In 2000/2001 draaide dit project samen met twee andere ROC's onder leiding van Mario de Jong. Het doel was om de communicatie tussen leerlingen en docent en tussen leerlingen onderling via internet tot stand te brengen. Hiervoor zijn e-leeractiviteiten ontwikkelt. Onder leiding van het bureau Edu-Assist deed ik ervaring op met het werken met de elo; Top Class.
Vanaf dat moment heb ik geparticipeerd in allerlei trajecten aangaande ict en onderwijs (Sonar, Volg+, LOI) en gaf ik les over ict en zorg. Ik kon en wilde digitaal leren gaan toepassen in het reguliere onderwijs. Met name het laatste traject, een verpleegkunde opleiding ontwikkelen voor de LOI, heeft mij veel opgeleverd. Hoe breng je de theorie en een beetje praktijk in een op-afstand-leren-concept van het LOI? Ik was alleen verantwoordelijk voor het inhoudelijke deel, echter het werken in de digitale omgeving van de LOI heeft mijn horizon wel verbreed. Hoe breng je bijvoorbeeld de boodschap online goed over en houdt de techniek simpel anders wordt dat het doel ipv de inhoud!
In 2009 ben ik overgestapt naar het MBO Utrecht en specifiek; de Utrechtse Zorgacademie, daar heb ik een opdracht uitgevoerd in samenwerking met V&VN en heb ik materiaal geschreven voor een website: www.zorgleefplanwijzer.nl. En ik heb er voor gekozen de Master Leren en Innoveren te gaan volgen met het idee mij te gaan bekwamen in blended learning. Wat kan ict naast het reguliere onderwijs betekenen voor de doelgroep waar ik les aangeef: de MBO-student.
Om mij te bekwamen op dat wat digitaal leren kan inhouden ben ik vanaf het toelatingsgesprek met de coördinator van de master, een blog gaan bij houden. En inmiddels ben ik 1½  jaar later, 79 blog's verder, twitter ik consequent en houd ik via Scoop.it twee digitale webmagazines bij.

Gedurende de wintercourse van de master ben ik geswitcht van het onderwerp blended learning naar social media en onderwijs. Eigenlijk om de eenvoudige reden dat ik zonder 'dure' toepassingen gelijk een onderzoek kan gaan uitvoeren met social media, immers een kosteloze digitale toepassing. En waarom niet gebruik maken van een toepassing die student al eigen is, waar ze de weg goed kunnen vinden.
En zoals het gaat met onderzoek was mijn invalshoek eerst nog heel breed, ik wilde iets met web 2.0 toepassingen en onderwijs en al snel werd die invalshoek steeds kleiner tot uiteindelijk ik de volgende onderzoeksvraag heb beschreven: Is Facebook als communicatiemiddel toepasbaar in een traject van peer tutoring en ontwikkelen de tutors en tutees daarbij vijf competenties.
Inmiddels na een positief GO gesprek met mijn studiecoach en de extern wetenschapper is het onderzoek inmiddels 6 weken aan de gang. In het volgende blog: Onderzoek Facebook en peer tutoring; het proces, zal  het onderzoek centraal staan.

dinsdag 25 december 2012

Social media en sociale wetenschap, wat verklaart wat?

Het afgelopen jaar heb ik vele onderzoeken, publicaties van oa Kennisnet en populaire boeken over social media gelezen. Bijna alles heeft een relatie tot onderwijs en met name het inzetten van social media in het onderwijs, daar immers gaat mijn aandacht naar uit. Een mastergenoot wees mij op een andere invalshoek, het fenomeen social media verklaart vanuit de wetenschap. Hij noemde specifiek Jan van Dijk, hoogleraar communicatiewetenschap aan de universiteit van Twente. Deze hoogleraar heeft een aantal artikelen geschreven over social media in relatie tot de sociale wetenschap. Hij is ook auteur van een hoofdstuk uit; Basisboek social media, een boek voor het HBO en het WO (D. van Osch & R. van Zijl, 2011). Dit is voor mij het eerste boek waarbij social media vanuit de wetenschap worden verklaard en ja natuurlijk in al die publicaties van onderzoeken die ik heb gelezen worden social media ook vanuit de wetenschap verklaard echter dat zijn specifieke onderzoeken, die slechts een deel belichten. In het hoofdstuk met als titel: 'Social media in de netwerkmaatschappij', schetst Jan van Dijk een totaal beeld van de plek die social media innemen in de maatschappij.
Een samenvatting in 10 punten:
Waarom passen social media in de huidige netwerkmaatschappij? Jan van Dijk schrijft er het volgende over:
1. Netwerkindividualisering, de mogelijkheid voor het individu om zelf het vertrekpunt te zijn en toch een zeer sociaal leven te leiden. Immers we leven in een netwerkmaatschappij, een maatschappij waarbij individuen communiceren met zelfverkozen andere individuen via sociale en media-netwerken.
Waren voorheen interpersoonlijke communicatie en massacommunicatie strikt gescheiden communicatie- soorten, social media bewegen zich tussen beide omdat:
2. Grensvervaging plaatsvindt tussen wat privaat en publiek is tussen zender en ontvanger.
3. De focus op het individu en/of op de collectiviteit ligt. Het hangt af van het type social media waar die focus ligt.
4. Er een verschil is in het media-aspect. Men spreekt hierbij van mediarijkdom, indien alleen gewerkt wordt met tekst spreekt men van een laag mediarijkdom, wordt er gewerkt met auditieve en visuele media dan spreek men van hoge mediarijkdom.
Welke verklaringen heeft Jan van Dijk voor de snelle verspreiding van social media:
5. Er is al langere tijd een latente sociale behoefte geweest om met behulp van social media te werken aan sociale contacten, ze doen een appel op extrinsieke en intrinsieke motivaties en het bieden concrete beloningen zoals amusement en sociale omgang (Uses and Gratifications Theory, Katz, Blumler & Gurevitch, 1974).
6. Het fenomeen social media is een innovatie die eerst door early adopters is opgepakt en daarna publiekelijk is gemaakt door naar populaire toepassingen te zoeken. Daarnaast is het afhankelijk van gebruiksvoordelen of een nieuw medium wordt geaccepteerd. Zoals de eenvoudigheid en observeerbaarheid (Innovatietheorie, Rogers, 1963).
7. Er bij willen horen. Netwerken hebben een aantrekkingskracht op mensen die er buiten vallen, het zogenaamde netwerkeffect (Monge & Contractor, 2003).
8. Dat wat je al langer doet op het internet bereid je uit met sociale contacten, sociale expressie en samen dingen doen omdat je daar van leert en wat vervolgens leidt tot een gewoonte (Social Cognitive Theory, oa Bandura, 1986).
Wat zijn de maatschappelijke effecten van sociale media? Jan van Dijk beschrijft er 8 waarbij hij tegelijkertijd aangeeft dat dit wellicht prematuur is omdat social media nog in ontwikkeling zijn. Ik beschrijf 2 effecten:
9.Instituties onder druk. De overheid, bijvoorbeeld, krijgt te maken met een burger die zichzelf gaat informeren. De traditionele top-down constructie valt om, autoriteiten met kennis van zaken worden niet meer automatisch geloofd.
10. Popularisering en ongelijkheid. Het internet is met name populair geworden door de kracht van social media. Zowel de hoger opgeleiden en de lager opgeleiden hebben de weg naar het gebruik van social media gevonden. De ongelijkheid is vast te stellen bij de digitale vaardigheden om social media effectief te gebruiken. Lager opgeleiden zijn minder goed in staat om bijvoorbeeld een effectief profiel te maken dan hoger opgeleiden.

Nieuwsgierig naar de andere 6 effecten, via http://www.scoop.it/t/d-i-p-digital-in-progress/p/3687855050/basisboek-social-media-2011 kun je het eerste hoofdstuk uit het boek lezen.

En wat schetst mijn verbazing, Kennisnet heeft recentelijk een wetenschappelijk tijdschrift uitgegeven. Met de titel 4W; Weten Wat Werkt en Waarom. Hierin allerlei artikelen over opbrengsten en werking van ict in het onderwijs. Een mooi initiatief van Kennisnet, op deze manier dragen zij bij aan het wetenschappelijk onderbouwen van dat wat zo'n belangrijke plaats heeft in het onderwijs en in de maatschappij: ict.

zondag 16 december 2012

Contextmapping in het onderwijs

'Bringing the everydag life of people into design',  is de sprekende titel van het proefschrift van het promotie onderzoek van Froukje Sleeswijk Visser (2009).
De kernvraag in dit proefschrift luidt ‘Hoe kan belevingsinformatie aan ontwerpers worden overgedragen?’, met als doel ontwerpers te informeren en inspireren om producten te ontwerpen die passen in de context waar hun product uiteindelijk gebruikt gaat worden.  
Froukje was afgelopen vrijdag de 14e december een gastspreker op de Master Leren en Innoveren bij het thema; Omgeving, de ecologie van innoveren. Zij hield een informatief betoog over hoe je als onderzoeker-innovator in contact moet treden met de omgeving waar je onderzoek en innovatie plaatsvindt. Froukje hanteert een manier hoe dit plaats kan vinden; contextmapping. Bij contextmapping is aandacht voor de belevingsinformatie als bron voor inspiratie bij het ontwerpen. Je maakt dan letterlijk een map van de context van een bepaald productgebruik. Dit kan zijn voor het ontwerpen van nieuwe keukenapparatuur tot een nieuwe levensverzekering.

This contextmapping study investigated the rituals and motivations of young parents around cooking. The results were used for an activation campaign for Philips Kitchen Appliances.(client Tribal DDB, 2011)
Bron: Contextqueen.nl,16-12-2012 
Een drietal 3-tal zaken zijn belangrijk bij contextmapping en wat mij betreft ook belangrijk bij het doen van onderzoek en het uitvoeren van innovaties in het onderwijs.
1. Mensen zijn experts van hun eigen omgeving:
Verdiep je in de doelgroep waar je onderzoek naar doet. Wat is hun wereld waar hechten ze belang aan. Ga in gesprek.
2. Onderzoek de context in het alledaagse leven:
Verzamel niet alleen informatie via interviews maar ga letterlijk de context waar het 'product' een rol speelt observeren tijdens alledaags gebruik.
3. Vraag naar het verleden voordat je naar de toekomst vraagt:
Vanuit een verleden waar men ervaring heeft met dat wat jij wilt onderzoeken kan men beter naar dat wat jij wilt bereiken kijken dan vanuit het niks. Bijvoorbeeld, je gaat een nieuwe digitale leeromgeving ontwerpen, welke ervaringen hebben studenten dan met digitaal leren, wat ging goed wat ging fout. Vanuit die context kunnen ze beter vertellen wat zij in de toekomst zouden willen dan dat je start zonder dat 'vooronderzoek'.

Tot slot gaf Froukje aan dat het belangrijk is het ontwerpproces te visualiseren voor degene die mee doen aan het onderzoek. Een naam is maar een naam, een foto van degene erbij maakt het menselijker.

De expert-sessie met Froukje Sleeswijk Visser heeft mij aan het denken gezet. Het geeft het belang weer van het in gesprek gaan met de doelgroep waar ik werk: de MBO-student. Een open deur? Ja, maar ik ben de sleutel van die deur heel vaak kwijt en contextmapping geeft mij een tool in handen dit uit te voeren.